Net Altyapı Sağlayıcıları Öncelikli Erişim Hizmeti Vermek İstiyor: Çok "Katmanlı" İnternet Korkusu...

İnternet servis sağlayıcıları ve altyapı sahibi firmalar gelişen uygulamalar nedeniyle sürekli daha geniş bant İnternet erişimi sunmak için yatırım yapıyorlar. Bu yatırımların nasıl karşılanacağı konusunda son dönemde tartışma da başlatan bu firmalar, sadece son kullanıcıların değil Google, Yahoo! ve sayısız içerik üreticisinin bu ağ üzerinden büyük boyutlarda dosya trafiği yarattıklarını ama bunun için para ödemediklerini öne sürüyorlar. Bu gelişmeye daha önce de "İnternet Altyapısı Nasıl Finanse Edilmeli Tartışması (...)" başlığı altında yer vermiştim. Son olarak önceki gün bir Verizon yöneticisi aynı konuya dikkat çekti ve Google ile "kardeşlerini" beleşçilikle itham etti. Bu açıklama durup dururken yapılmış değil, erişim sağlayıcı firmaların kaynak yaratma amaçları arasında son dönemde parlatılan bir fikir, trafiğin bir bölümüne öncelik vermek. Örneğin A firmasından ücretli bir film indirmek isteyen bir kullanıcı çok yüksek olmayan bir hızla İnternet'e bağlı. Buna bir de söz konusu firmanın sunucularına olan ağır talebi (film indiren başkaları) ile ağdaki yoğunluğu eklersek film indirmek oldukça zor olabilir. Bu durumda, servis sağlayıcılar A firmasının belli bir ücret ödeyerek, öncelikli veya tercihli bir hat sahibi olmasını öneriyorlar, böylece filmlerin veri paketleri çok daha yüksek hızda hareket edebilecek iddiasındalar. Tabii ki böyle bir girişim pek çok karşı görüşe yol açtı. Öncelikle bu yatırımı yapan firma maliyeti yine kullanıcılara yükleyebilir, bu durumda da kullanıcı daha hızlı bir bağlantı satın alsaydı ödeyeceği fiyatları dolaylı olarak ödeyebilir.
Öte yandan böylesi bir öncelik ya da tercihli transfer İnternet'in eşit olanak sunan herkese aynı seviyede davranan yapısına zarar verebilir mi, birkaç "katmanlı" bir İnternet ortaya çıkar mı? Bu korkuları taşıyanlar ve çıkarları etkilenecek olanlar, ABD Kongresi'nde "ağ tarafsızlığı" adıyla bir düzenleme yapılması için girişimlerde bulunuyorlar. İş gerçekten de çok boyutlu; böylesi bir hizmet ile birincil hizmet almayanlar yavaş mı kalacak sorusuna servis sağlayıcılar "biz yeni bir şerit ekliyoruz" diyerek yanıt veriyor. Ama diğer bir olasılık, altyapı sunucularının bazı içerik üreticileriyle olan anlaşmalarının piyasada dengesizlik yaratması, rekabeti engellemesi. Örneğin bir şirketin ödeme yapması halinde diğer şirket sitesine ağır ulaşılması, örneğin Yahoo!'nun hızlı, Google'ın yavaş çalışır hale gelmesi.
Sonuçta bu girişimlerin ilk akla getirdikleri, piyasada suni bir kıtlık yaratılma olasılığı ve kullanıcıların daha yüksek ücretler ödeme olasılığı. Hatta hem ödeme yapmayanlar için tarafsızlık olumsuz etkilenebilir, hem de aldıkları hizmetlerin fiyatları artabilir. Acaba servis sağlayıcılar hesaplarını doğru yapıyor mu, takip edeceğiz...